Bệnh Gout là gì?
Gout là bệnh lý chuyển hóa liên quan đến tăng nồng độ acid uric trong máu.
Đặc trưng của bệnh là những đợt viêm khớp cấp hoặc viêm khớp mạn tính do lắng đọng tinh thể mononatri urat trong các khớp và mô liên kết. Tinh thể này cũng có nguy cơ lắng đọng trong kẽ thận gây sỏi thận do tăng acid uric.
Từ khi có tăng acid uric máu đến cơn gout đầu tiên có thể kéo dài 20 – 30 năm và khoảng 10 – 40% số bệnh nhân gout có cơn đau quặn thận cả trước khi viêm khớp.
Vậy Acid Uric là gì?
Acid uric là sản phẩm cuối cùng của chuyển hóa purin trong cơ thể, gồm 2 nguồn:
- Nguồn ngoại sinh, do thoái giáng các acid nucleic từ nguồn thực phẩm đưa vào, chiếm khoảng 30% lượng acid uric trong cơ thể.
- Nguồn nội sinh, do thoái giáng acid nucleic từ nhân các tế bào bị tiêu hủy và do tổng hợp nội sinh và chuyển hoá purin trong cơ thể nhờ các men đặc hiệu, chiếm khoảng 70% lượng acid uric trong cơ thể. Các quá trình này khá phức tạp và hầu như không thể can thiệp.
Là một acid yếu nên acid uric thường bị ion hóa thành muối urat hòa tan trong huyết tương và tồn tại dưới dạng muối urat (monosodium urate). Giới hạn hoà tan của muối urat khoảng 6,8 mg/dl ở nhiệt độ 37 độ C. Ở nồng độ cao hơn các tinh thể urat sẽ dễ dàng bị kết tủa. Phần lớn acid uric trong máu ở dạng tự do, chỉ khoảng < 4% gắn với protein huyết thanh. Bình thường quá trình tổng hợp và bài xuất acid uric ở trạng thái cân bằng.
Vì sao gout được gọi là “bệnh của Vua”?
Bệnh Gout đã được y học biết đến từ thời cổ đại. Thế kỷ thứ 4 trước công nguyên, HYPPOCRATES đã mô tả bệnh Gout và gọi bệnh này là bệnh của các ông Vua (The Disease of the Kings).
Bởi vì ông nhận thấy bệnh này chỉ xuất hiện ở trong giới vua chúa thời bấy giờ. Căn bệnh xuất hiện đột ngột sau những bữa tiệc linh đình thâu đêm suốt sáng. Vì mức độ dữ dội của cơn đau và không có gì có thể giảm đau nên ông còn gọi đó là Vua của các loại bệnh (The King of the Disease).
Yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh Gout:
Tăng tiêu thụ các loại thực phẩm giàu purin (ví dụ như gan, thận, cá cơm, măng tây, cá trích, thịt nướng, nước luộc thịt, trai, cá mòi, lá lách) có thể góp phần làm tăng nồng độ acid uric máu. Bia cũng chính là nguồn cung cấp purin dồi dào vào cơ thể, làm tăng dịch hóa các Nucleotid có nhân purin, làm tăng dị hóa ATP thành AMP, tăng sản xuất acid uric.
Rượu tuy không cung cấp nguồn purin dồi dào như bia nhưng quá trình chuyển hóa của rượu trong cơ thể gây rối loạn chuyển hóa acid uric: khi vào cơ thể rượu chuyển hóa qua gan thành Acid lactic là một chất không độc và thải ra ngoài qua thận. Việc tăng acid lactic gây acid hóa nước tiểu, làm giảm thải trừ acid uric dẫn đến tăng acid uric máu và tăng lắng đọng các tinh thể urat tại thận gây sỏi thận và lâu ngày có thể dẫn đến suy thận.
Nếu lượng bia, rượu đưa vào cơ thể nhiều, gan thận liên tục phải hoạt động và dần suy giảm chức năng, gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của các hợp chất trong cơ thể.