(Nghệ thuật sống – tĩnh mà sáng).
Bảo hiểm y tế là chiếc ô dù cho những ngày mưa lớn, nhưng chiếc ô dù nào cũng có đường may, nơi nước có thể thấm vào. Và con người khi bệnh thường chỉ nhìn cơn mưa, ít ai nhìn đường may.
- Bảo hiểm chỉ lo được “chi phí”, chứ không lo được “chất lượng”. Có thể thanh toán, nhưng không thể thay ta chọn đúng bác sĩ. Có thể hỗ trợ tiền, nhưng không thể quyết định chuyên môn.
Cái ta nhận được là một phần tài chính, còn cái ta thật sự cần lại là chẩn đoán đúng và phác đồ sáng.
- Bảo hiểm giúp giảm gánh nặng, nhưng lại vô tình tạo thói quen chậm trễ.
Nhiều người đợi đủ chỉ định, đợi đủ thủ tục, đợi cho “được bảo hiểm chi”. Trong khi bệnh không chờ ta. Cơ thể xuống cấp từng ngày, nhưng thủ tục thì đi rất chậm.
- Bảo hiểm không chữa bệnh, bảo hiểm chỉ thanh toán bệnh. Hai điều ấy, tưởng giống mà khác xa nhau.
- Điều trị là trí tuệ của người thầy thuốc; còn thanh toán chỉ là nghiệp vụ.
- Trông chờ cái sau để thay cho cái trước là lẫn lộn vai trò và thường trả giá bằng thời gian vàng.
- Bảo hiểm là cái phao, nhưng nhiều người lại nhầm nó thành chiếc thuyền.
- Phao giữ ta không chìm, thuyền mới đưa ta đến bờ.
- Người bệnh cần thầy thuốc không chỉ giấy tờ xác nhận chi trả.
- Bảo hiểm thuộc “quy trình”, sức khỏe thuộc “định mệnh ta chọn mỗi ngày”. Ai dựa vào bảo hiểm để quyết định trị liệu giống như gửi sinh mạng mình vào một hệ thống vốn được thiết lập cho số đông, không dành riêng cho từng thể tạng.
- Bệnh cần thầy thuốc.
- Tiền cần bảo hiểm.
- Nhưng sự tỉnh thức cần chính ta.
- Chữa bệnh là chuyện của đúng người – đúng nơi – đúng phương pháp.
- Bảo hiểm chỉ là người hỗ trợ cuối đường; người dẫn đường phải là chuyên gia y khoa có năng lực chẩn đoán và lập phác đồ.
VỀ SỰ “TRÓI TAY” CỦA BẢO HIỂM Y TẾ:
(Nghệ thuật sống – tỉnh thức và nhân văn).
Trong y khoa, bàn tay bác sĩ lẽ ra phải tự do: tự do nhìn bệnh đúng, tự do kê thuốc đúng, tự do chọn phương án tốt nhất cho thân thể người bệnh.
Nhưng thực tế hiện nay, bác sĩ kê toa ngoài danh mục bảo hiểm dù đúng chuyên môn, đúng người bệnh vẫn có thể bị xuất toán, bị trừ thu nhập, thậm chí “âm lương”.
Vì thế, nhiều bàn tay sáng nghề buộc phải thu lại, kê “đúng quy trình” thay vì kê “đúng khoa học”.
Và ở giữa cuộc giằng co ấy, người thiệt thòi nhất lại chính là… người bệnh.
- Khi chi trả trở thành cái khung, chuyên môn buộc phải thu gọn lại. BHYT có danh mục, mà danh mục thì luôn mang tính số đông. Sức khỏe mỗi người lại mang tính cá nhân.
Hai đường thẳng ấy không trùng nhau, nên bác sĩ phải đứng giữa mà đắn đo: chọn đúng phác đồ hay chọn đúng thủ tục?
- Khi kê đúng bệnh lại làm… âm lương, y đức bị mệt mỏi bởi cơ chế.
Bác sĩ muốn kê thuốc phù hợp, nhưng nỗi lo bị xuất toán khiến nhiều người phải dè chừng.
Không phải vì họ thiếu tâm, mà vì họ đang sống trong một hệ thống khiến sự đúng đắn trở thành rủi ro cá nhân.
- Khi bảo hiểm nắm “quyền quyết định thanh toán”, nó vô tình trở thành người điều khiển phác đồ.
Trong khi người đáng lẽ quyết định là bác sĩ – người hiểu bệnh, hiểu người bệnh, hiểu sinh lý từng thể tạng.
BHYT giúp người bệnh về tài chính, nhưng không thể thay bác sĩ làm chuyên môn.
Sự nhầm vai này chính là nguồn gốc của nhiều bất cập.
- Minh triết rút ra:
BHYT giúp giảm chi phí nhưng không được phép quyết định phác đồ.
Bác sĩ chữa bệnh nhưng không được phép bị trừ lương vì đã chữa đúng.
Khi một hệ thống khiến bác sĩ “sợ kê đúng”, thì người bệnh sẽ nhận về một phác đồ an toàn cho thủ tục nhưng chưa chắc là tốt nhất cho sức khỏe.
Chữa bệnh cần bàn tay chuyên gia. Thanh toán cần bảo hiểm. Nhưng đừng để bảo hiểm trở thành xiềng xích của chuyên môn. Bởi nơi bị siết lại luôn là sức khỏe của người dân.