MỞ ĐẦU: HIỂU ĐÚNG VỀ SẢN HẬU:
Sản hậu là giai đoạn từ sau sinh đến khoảng 6 – 8 tuần, khi cơ thể người phụ nữ phục hồi cả về giải phẫu lẫn sinh lý. Đây là thời kỳ nhạy cảm, đòi hỏi chăm sóc y khoa đặc biệt, bởi bất cứ rối loạn nào trong giai đoạn này cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài, từ rối loạn nội tiết, tâm thần, miễn dịch đến nguy cơ mãn kinh sớm.
Đông y gọi giai đoạn này là “thời điểm vàng để phục hồi khí huyết và điều chỉnh âm dương”, cũng là lúc “trăm bệnh dễ sinh ra nếu hư tổn không được phục hồi đúng cách”. Tây y hiện đại khẳng định đây là thời kỳ cần kiểm soát chảy máu, nhiễm trùng, tâm thần và phục hồi nội tiết, đồng thời hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ.
CƠ CHẾ SINH LÝ – BỆNH LÝ TRONG GIAI ĐOẠN SẢN HẬU:
Theo y học hiện đại:
- Hormon nội tiết thay đổi mạnh mẽ: Estrogen và Progesterone giảm nhanh sau khi bánh nhau bong ra. Prolactin tăng để tiết sữa.
- Tử cung co hồi: Trở về kích thước ban đầu nhờ Oxytocin.
- Hệ miễn dịch tái lập: Sau giai đoạn thai kỳ mang tính ức chế miễn dịch.
- Nguy cơ bệnh lý:
- Nhiễm trùng hậu sản: Viêm tử cung, viêm tầng sinh môn, nhiễm trùng vết mổ.
- Băng huyết muộn: Do sót nhau, rối loạn đông máu.
- Trầm cảm sau sinh: Thường bị bỏ qua.
- Thiếu máu, suy nhược, rối loạn giấc ngủ.
Theo y học cổ truyền:
- Huyết hư, khí tổn: Quá trình sinh con khiến sản phụ mất máu, thương khí.
- Âm hư sinh nội nhiệt: Dễ gây lo âu, cáu gắt, đổ mồ hôi trộm.
- Phong hàn xâm nhập khi vệ khí suy yếu: Dẫn đến các chứng như đau lưng, lạnh bụng, tê chân, đau đầu.
- Tạng Can, Tỳ, Thận suy yếu: Là gốc rễ dẫn đến kinh nguyệt không đều, hiếm muộn về sau.
HỘI CHỨNG SẢN HẬU – NHỮNG BỆNH LÝ HAY GẶP:
| Tây Y | Đông Y |
| Rối loạn nội tiết sau sinh | Âm hư, khí huyết hư |
| Thiếu máu, mệt mỏi, chóng mặt | Huyết hư sinh phong |
| Trầm cảm sau sinh | Tâm Can không điều hòa, Can uất hóa hỏa |
| Đau bụng hậu sản | Huyết ứ, hàn trệ, dương hư |
| Đau xương khớp hậu sản | Thận hư, phong hàn thấp xâm nhập |
| Vô kinh hoặc kinh nguyệt không đều | Tỳ Thận hư, Can huyết bất túc |
| Giảm tiết sữa | Khí huyết suy, Tỳ Vị hư, Can khí uất |
ĐIỀU TRỊ VÀ PHỤC HỒI TRONG GIAI ĐOẠN SẢN HẬU:
Tây y hiện đại: Can thiệp và hỗ trợ hệ thống:
- Dược học: Dùng kháng sinh nếu nhiễm trùng, thuốc co hồi tử cung, sắt, vitamin tổng hợp, nội tiết khi cần.
- Tâm lý liệu pháp: Phát hiện sớm trầm cảm, can thiệp liệu pháp tâm lý – xã hội.
- Chăm sóc cơ thể: Kiểm soát cân nặng, hỗ trợ sữa mẹ, phục hồi sàn chậu.
- Phục hồi chức năng: Vật lý trị liệu vùng bụng, tầng sinh môn, cột sống thắt lưng.
Đông y hiện đại: Điều trị kết hợp cá thể hóa:
- Thuốc thang, hoàn tán:
- Thể khí huyết hư: Dùng bài Bát Trân Thang, Thập Toàn Đại Bổ.
- Thể huyết ứ: Dùng Sinh Hóa Thang, Hồng Hoa Thang.
- Đau khớp hậu sản: Dùng bài Độc Hoạt Tang Ký Sinh gia giảm.
- Châm cứu – cứu – xoa bóp:
- Châm bổ huyệt Quan Nguyên, Túc Tam Lý, Tam Âm Giao.
- Cứu ấm vùng Thận Du, Mệnh Môn.
- Dưỡng sinh – ăn uống:
- Cháo gà ác, cháo gừng hành, chè đậu đỏ bổ huyết.
- Tránh thực phẩm sống, lạnh, nhiều dầu mỡ, rượu bia.
- Thảo dược cổ truyền ứng dụng hiện đại:
- Cao Ích Mẫu, Cao Xuyên Khung, cao Đương Quy chuẩn hóa.
- Dùng phối hợp viên nang Đông dược có kiểm nghiệm lâm sàng (gợi ý phối hợp cùng tây dược để giảm liều kháng sinh, tăng phục hồi).
LỐI SỐNG VÀ DỰ PHÒNG TÁI PHÁT BỆNH LÝ SẢN HẬU:
Chế độ sống khoa học:
- Ngủ đủ, nghỉ ngơi hợp lý, tránh xúc động mạnh.
- Tập vận động nhẹ sau sinh: Đi bộ, thở bụng, yoga nhẹ nhàng.
- Vệ sinh thân thể kỹ lưỡng, không tắm lạnh, tránh gió.
- Duy trì cho con bú giúp nội tiết ổn định.
Phòng ngừa tái phát và biến chứng:
- Khám hậu sản định kỳ: Kiểm tra tử cung, nội tiết, tâm thần.
- Điều trị triệt để các rối loạn nội tiết, thiếu máu.
- Hướng dẫn phục hồi tạng phủ qua chế độ ăn và dược liệu phù hợp.
- Dùng sản phẩm Đông dược dạng chuẩn hóa giúp phòng bệnh dài hạn: Trà bổ khí huyết, viên dưỡng can thận, thảo dược phục hồi tỳ vị.
PHÂN TÍCH KHOA HỌC HÀN LÂM: MỘT SỐ GỢI Ý NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu dịch tễ học hậu sản:
- Tỷ lệ mắc trầm cảm sau sinh ở Việt Nam: 9 – 20%.
- Tình trạng thiếu máu và viêm nhiễm hậu sản chiếm trên 40% sản phụ tại tuyến cơ sở.
Kết hợp Đông – Tây y: Xu hướng điều trị hệ thống:
- Bài thuốc Sinh hóa thang kết hợp kháng sinh phổ hẹp có thể rút ngắn thời gian viêm tử cung hậu sản.
- Viên nang thảo dược chuẩn hóa Đương Quy – Xuyên Khung – Ích Mẫu được chứng minh tăng lượng sữa và giảm lo âu sau sinh.
Đề xuất mô hình điều trị tại cơ sở VIMP Y Dược Bách Phương:
- Tiếp cận đa tầng:
- Lâm sàng: khám, xét nghiệm, đánh giá nội tiết – tâm lý.
- Đông y: bắt mạch, soi lưỡi, chẩn tạng phủ, kê đơn cá thể hóa.
- Điều trị hỗn hợp: đông dược kiểm nghiệm + tây y nền tảng.
- Tư vấn cá nhân hóa: về sinh hoạt, vận động, chế độ ăn.
- Theo dõi liên tục: 1 – 3 – 6 tháng, theo dõi nội tiết và khả năng tái bệnh.
SẢN HẬU KHÔNG CHỈ LÀ PHỤC HỒI, MÀ LÀ CƠ HỘI VÀNG:
Giai đoạn sản hậu là mốc khởi đầu cho một sức khỏe phụ nữ lâu dài. Nếu được chăm sóc đúng, đây là cơ hội phục hồi khí huyết, ổn định nội tiết, phòng ngừa rối loạn mãn kinh sớm. Nếu bỏ qua, nhiều rối loạn sẽ tích tụ, tạo nền cho bệnh mạn tính khó lường.
Tại VIMP – Y Dược Bách Phương, chúng tôi kết hợp khoa học hiện đại và truyền thống, ứng dụng Đông dược kiểm nghiệm, liệu pháp tổng thể để đồng hành cùng sản phụ – không chỉ chữa khỏi bệnh, mà còn tái lập lại sự cân bằng thân – tâm – trí sau hành trình sinh nở.
BAN LÂM SÀNG VIỆN Y DƯỢC VIỆT.
Đăng ký tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh Đông Tây y kết hợp tại: https://kcb.yduocbachphuong.com/