TỔNG QUAN PHỔ THÔNG
Béo phì không đơn thuần là chuyện thẩm mỹ. Đó là một bệnh lý chuyển hóa mạn tính, liên quan đến sự mất cân bằng năng lượng và rối loạn nội tiết, dẫn đến tích tụ mỡ quá mức và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Cấy chỉ – một phương pháp điều trị kết hợp giữa y học cổ truyền và tiến bộ khoa học hiện đại – đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong kiểm soát cân nặng. Phương pháp này không dùng thuốc, không phẫu thuật, sử dụng chỉ tự tiêu cấy vào huyệt vị, giúp:
- Điều chỉnh chuyển hóa mỡ.
- Ổn định nội tiết tố.
- Giảm cảm giác thèm ăn.
- Nâng cao chức năng tiêu hóa – đào thải.
- Hỗ trợ cân bằng tâm – thần – tạng phủ.
CƠ CHẾ SINH HỌC CỦA CẤY CHỈ TRONG ĐIỀU TRỊ BÉO PHÌ:
- Cơ chế thần kinh – thể dịch:
- Tác động lên trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến giáp – tuyến thượng thận → Ổn định chuyển hóa, giảm tiết Cortisol, kích hoạt Lipolysis (phân giải mỡ).
- Kích thích dây thần kinh phó giao cảm và điều hòa thần kinh tự động → Làm giảm cảm giác đói (do giảm tiết Ghrelin), tăng cảm giác no (do tăng Leptin – Peptide YY).
- Ảnh hưởng đến chuyển hóa năng lượng:
- Cấy chỉ vào các huyệt vùng bụng và lưng dưới (Tianshu, Zhongwan, Qihai, Shenshu, Mingmen…) giúp:
- Tăng cường hoạt động chuyển hóa glucose và lipid tại gan và cơ.
- Giảm tích tụ triglycerid trong mô mỡ.
- Thúc đẩy nhiệt sinh (thermogenesis), nhất là ở mô mỡ nâu.
- Ảnh hưởng nội tiết và mô mỡ:
- Điều hòa hệ trục nội tiết leptin – insulin – ghrelin:
- Giảm kháng Insulin → cải thiện dung nạp glucose.
- Tăng nhạy cảm Leptin → giảm ăn và tăng chuyển hóa.
- Giảm nồng độ Ghrelin → giảm cảm giác đói.
- Tác động đến Adiponectin, một hormone chống viêm do mô mỡ tiết ra, có vai trò chống lại hội chứng chuyển hóa.
CƠ CHẾ THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN:
- Quan niệm về bệnh béo phì: Trong y học cổ truyền, béo phì thuộc phạm vi các chứng “Đàm ẩm – Tỳ hư – Khí trệ – Đàm thấp nội đình”, do:
- Tỳ vị hư nhược → công năng vận hóa kém → đàm thấp nội sinh.
- Can khí uất kết → khí cơ không thông → mỡ tích tụ.
- Thận dương hư → khí hóa suy giảm → giữ thủy – sinh đàm.
- Tâm thần bất ổn → ăn uống vô độ, khó kiểm soát hành vi.
- Tác dụng của cấy chỉ theo học thuyết kinh lạc:
- Thông kinh hoạt lạc → giải uất, điều khí.
- Kiện Tỳ, bổ Thận, sơ Can → phục hồi công năng tạng phủ.
- Tăng cường tiêu đàm – hóa thấp → điều chỉnh chuyển hóa.
Hệ thống huyệt thường được sử dụng:
- Vùng bụng – tiêu hóa: Thiên xu (ST25), Trung quản (CV12), Khí hải (CV6).
- Vùng lưng – tạng phủ: Thận du (BL23), Tỳ du (BL20), Vị du (BL21), Đởm du (BL19).
- Điều hòa thần kinh: Ấn đường, Thần môn, Nội quan (PC6).
- Hạ cảm giác thèm ăn: Tam âm giao (SP6), Túc tam lý (ST36).
PHÂN LOẠI BÉO PHÌ VÀ LỰA CHỌN CHIẾN LƯỢC CẤY CHỈ:
|
Phân loại |
Đặc điểm |
Chiến lược cấy chỉ |
| Béo phì thể Tỳ hư đàm thấp | Mệt mỏi, bụng to, tiêu hóa kém | Bổ Tỳ – hóa thấp |
| Béo phì thể Can uất – khí trệ | Thèm ăn khi stress, bụng đầy tức | Sơ Can – lý khí |
| Béo phì thể Thận dương hư | Lạnh người, tiểu nhiều, mỡ dưới rốn | Ôn thận – lợi thủy |
| Béo phì thể Tâm Tỳ lưỡng hư | Lo âu, thèm ăn ngọt, mất ngủ | Dưỡng Tâm – kiện Tỳ |
| Béo phì do thuốc/ nội tiết | Rối loạn chu kỳ, tăng cân sau sinh/ menopause | Điều nội tiết – thông kinh lạc |
CẤY CHỈ TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIẢM BÉO TỔNG HỢP:
Kết hợp đa yếu tố:
- Cấy chỉ định kỳ (14 – 21 ngày/ lần) trong 2 – 3 tháng.
- Chế độ ăn điều chỉnh theo thể bệnh và lượng mỡ nội tạng.
- Tập luyện phù hợp, ưu tiên aerobic nhẹ, xoa bóp Đông y.
- Tư vấn tâm lý – hành vi ăn uống, đặc biệt ở bệnh nhân béo phì cảm xúc.
TỪ THỰC TIỄN LÂM SÀNG: Tại Hệ thống Y Dược Bách Phương và các cơ sở điều trị ứng dụng Đông Tây y kết hợp, phương pháp cấy chỉ được áp dụng:
- Trong phác đồ điều trị béo phì đơn thuần.
- Hỗ trợ điều trị hội chứng chuyển hóa, tiểu đường type 2.
- Phối hợp với châm cứu – xoa bóp – dưỡng sinh.
- Được cá thể hóa theo mô hình “tạng chủ lực + nguyên nhân chủ đạo”.
NHỮNG LƯU Ý VỀ AN TOÀN VÀ CHỈ ĐỊNH:
- Chống chỉ định tương đối:
- Người có rối loạn đông máu.
- Phụ nữ có thai hoặc đang hành kinh.
- Nhiễm trùng tại vị trí huyệt.
- Tâm thần không ổn định.
- Tác dụng phụ có thể gặp:
- Đau nhẹ tại vị trí cấy.
- Sốt nhẹ 1 – 2 ngày đầu (do phản ứng sinh học).
- Dị ứng với vật liệu chỉ (hiếm gặp).
KẾT LUẬN ĐÀO TẠO:
Cấy chỉ là phương pháp trị liệu nội sinh, kích hoạt tiềm năng tự điều chỉnh của cơ thể, phù hợp với quan niệm trị bệnh tận gốc – điều hòa toàn thân trong y học cổ truyền. Với bệnh béo phì – vốn đa nguyên nhân và khó kiểm soát – cấy chỉ đóng vai trò:
- Làm cầu nối giữa Y học hiện đại và Y học cổ truyền.
- Giúp bệnh nhân giảm cân bền vững, không lệ thuộc thuốc.
- Hỗ trợ nâng cao sức khỏe chuyển hóa và nội tiết.
THẦY THUỐC ƯU TÚ – BS CK1 Y HỌC CỔ TRUYỀN ĐẶNG THỊ PHƯƠNG THẢO
Đăng ký tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh Đông Tây y kết hợp tại: https://kcb.yduocbachphuong.com/