NHẬN THỨC VỀ BÉO PHÌ: GÓC NHÌN ĐÔNG – TÂY Y:
- Béo phì theo Tây y: Trong Tây y, béo phì là kết quả của sự tích tụ mỡ dư thừa quá mức so với nhu cầu sinh lý, thường được đánh giá qua chỉ số BMI (Body Mass Index). Nguyên nhân của béo phì chủ yếu đến từ:
- Tăng năng lượng đầu vào (ăn nhiều, giàu năng lượng).
- Giảm năng lượng đầu ra (ít vận động).
- Yếu tố nội tiết (rối loạn tuyến giáp, Insulin, Leptin…).
- Yếu tố di truyền và tâm lý.
Tình trạng béo phì liên quan mật thiết đến các bệnh lý chuyển hóa (tiểu đường type 2), tim mạch, gan nhiễm mỡ, ung thư, vô sinh…. Việc giảm cân trong Tây y thường tiếp cận bằng: hạn chế calo, tăng vận động, điều chỉnh nội tiết, phẫu thuật bariatric hoặc dùng thuốc ức chế hấp thu chất béo (Orlistat), GLP-1 receptor agonist (Semaglutide…).
- Béo phì theo Đông y: Trong Đông y cổ truyền, béo phì không chỉ là bệnh của thân thể mà còn liên quan đến rối loạn công năng tạng phủ, đặc biệt là Tỳ, Can, Thận. Một số quan điểm nổi bật:
- Tỳ hư sinh thấp: Tỳ chủ vận hóa thủy cốc, khi Tỳ yếu thì sinh đàm, sinh thấp, tích tụ thành béo phì.
- Can uất khí trệ: Can chủ sơ tiết, khí trệ làm rối loạn vận hành khí huyết, thúc đẩy tích tụ mỡ.
- Thận dương hư: Thận chủ cốt tủy, nạp khí, điều hòa thủy dịch. Khi Thận dương suy, chức năng chuyển hóa giảm.
Do đó, điều trị béo phì trong Đông y không đơn thuần là giảm mỡ, mà điều chỉnh toàn diện công năng tạng phủ, khí huyết và âm dương.
CƠ CHẾ SINH HỌC VÀ HOẠT CHẤT GIẢM BÉO TRONG ĐÔNG Y HIỆN ĐẠI:
Đông y hiện đại tiếp cận vấn đề béo phì theo cơ chế sinh học phân tử, kết hợp dược lý học hiện đại và kinh nghiệm y học cổ truyền. Nhiều dược liệu có tác dụng giảm béo đã được phân tích hoạt chất cụ thể, và chứng minh hiệu quả trên con đường sinh học liên quan đến chuyển hóa lipid, kiểm soát cảm giác đói, ức chế hấp thu mỡ, tăng sinh nhiệt.
Nhóm tác dụng: Tăng chuyển hóa – sinh nhiệt:
- Trà xanh (Camellia sinensis):
- Hoạt chất chính: Epigallocatechin gallate (EGCG), Caffeine.
- Cơ chế sinh học:
- Tăng hoạt động của Norepinephrine, dẫn đến tăng sinh nhiệt (Thermogenesis).
- Kích hoạt AMPK (AMP-activated protein kinase) – enzyme then chốt trong việc tăng chuyển hóa lipid và ức chế tổng hợp mỡ mới.
- EGCG ức chế catechol-O-methyltransferase (COMT), kéo dài tác dụng của Norepinephrine => đốt mỡ trắng.
2. Gừng (Zingiber officinale):
- Hoạt chất chính: Gingerol, Shogaol.
- Cơ chế sinh học:
- Tăng tiêu hao năng lượng bằng cách kích hoạt PPAR-α và β3-adrenergic receptor.
- Tăng sản sinh UCP1 (uncoupling protein 1) tại mô mỡ nâu, từ đó sinh nhiệt, đốt mỡ.
- Hỗ trợ giảm mỡ nội tạng rõ rệt.
Nhóm tác dụng: Giảm hấp thu mỡ – điều chỉnh chuyển hóa lipid:
- Sơn tra (Crataegus pinnatifida):
- Hoạt chất chính: Flavonoid, Triterpenoid, Vitexin.
- .Cơ chế sinh học:
- Ức chế men pancreatic lipase – enzyme cắt nhỏ chất béo, từ đó giảm hấp thu lipid từ ruột.
- Hạ cholesterol máu nhờ tăng biểu hiện LDL receptor ở gan.
- Tăng vận động ruột, giảm táo bón do ăn uống nhiều đạm béo.
2. Giảo cổ lam (Gynostemma pentaphyllum):
- Hoạt chất chính: Gypenosides.
- Cơ chế sinh học:
- Kích hoạt AMPK, giảm tổng hợp lipid và glucose tại gan.
- Cải thiện độ nhạy Insulin, ngăn tích tụ mỡ do đề kháng Insulin.
- Gypenosides còn có tác dụng bảo vệ tim mạch và chống oxy hóa.
Nhóm tác dụng: Ức chế cảm giác đói – điều hòa nội tiết:
- Nụ vối (Cleistocalyx operculatus):
- Hoạt chất chính: Polyphenol, Flavonoid.
- Cơ chế sinh học:
- Ức chế enzyme α-glucosidase, giảm hấp thu glucose tại ruột non.
- Giảm đường huyết sau ăn, ổn định Insulin, từ đó hạn chế tích mỡ.
- Điều hòa cảm giác đói thông qua ức chế Ghrelin, hormone kích thích thèm ăn.
2. Hoàng kỳ (Astragalus membranaceus):
- Hoạt chất chính: Polysaccharide, Astragaloside IV.
- Cơ chế sinh học:
- Điều hòa miễn dịch và cân bằng nội tiết.
- Hỗ trợ điều trị béo phì liên quan hội chứng chuyển hóa.
- Tăng cường chức năng Tỳ, giúp tiêu hóa, chuyển hóa tốt hơn.
Nhóm tác dụng: Giải độc – tiêu đàm – lợi thấp:
- Phục linh (Poria cocos):
- Hoạt chất chính: Pachymic acid, Polysaccharide.
- Cơ chế sinh học:
- Lợi thủy thẩm thấp, tăng bài tiết nước qua thận.
- Chống oxy hóa và cải thiện vi khuẩn đường ruột, từ đó hỗ trợ giảm mỡ.
- Tăng cường miễn dịch, chống stress do rối loạn chuyển hóa.
2. Đại hoàng (Rheum palmatum) – dùng thận trọng:
- Hoạt chất chính: Anthraquinone (Rhein, Emodin).
- Cơ chế sinh học:
- Tác dụng nhuận tràng, tăng đào thải phân mỡ.
- Rhein có tác dụng ức chế PPARγ, từ đó giảm sinh tế bào mỡ mới.
LIỆU TRÌNH GIẢM CÂN TOÀN DIỆN TRONG ĐÔNG Y HIỆN ĐẠI:
Giảm cân trong Đông y hiện đại không chỉ dùng thuốc, mà kết hợp 4 trụ cột:
- Biện chứng luận trị:
- Nếu Tỳ hư: Dùng Kiện Tỳ hóa thấp (Bạch truật, Phục linh, Sơn tra).
- Nếu Can uất: Dùng Sơ Can lý khí (Hương phụ, Uất kim).
- Nếu Thận hư: Dùng Bổ Thận dương (Nhục dung, Ba kích, Lộc nhung).
- Nếu đàm thấp: Dùng Hóa đàm, lợi thấp (Trạch tả, Xa tiền, Bán hạ).
- Dược liệu tinh chế – phối hợp theo cơ chế sinh học:
- Tổ hợp trà giảm cân: Giảo cổ lam + Sơn tra + Trạch tả + Lá sen.
- Tổ hợp viên nang: EGCG + Gypenosides + Hoàng kỳ + Phục linh.
- Một số cơ sở Đông y hiện đại áp dụng công nghệ cao định chuẩn, nano hóa, lên men enzyme để tăng hấp thu.
- Châm cứu – xoa bóp – thủy châm:
- Châm cứu vào các huyệt: Túc tam lý, Trung quản, Tam âm giao, Thiên khu… có thể điều hòa hệ tiêu hóa, nội tiết, giảm cảm giác đói.
- Thủy châm nốt điểm huyệt kết hợp dược chất (vitamin B12, tinh chất đốt mỡ).
- Xoa bóp bấm huyệt giảm tích mỡ vùng bụng.
- Lối sống và chế độ ăn theo Đông y:
- Ăn uống theo nguyên tắc quân – thần – tá – sứ, cân bằng âm dương.
- Không ăn lạnh sống, tránh thức ăn sinh thấp đàm (béo ngậy, nước đá).
- Ăn nhiều thực phẩm kiện Tỳ như: cháo đậu đỏ, hạt ý dĩ, củ sen.
- Tập khí công, yoga, thiền để khai thông khí huyết, giảm stress – nguyên nhân sâu xa gây béo phì.
TỪ ĐÔNG Y CỔ TRUYỀN ĐẾN DƯỢC PHẨM GIẢM CÂN CÓ CHỨNG CỨ:
- Sản phẩm Đông y hiện đại hỗ trợ giảm béo:
- Viên nang chiết xuất từ: Lá sen, Giảo cổ lam, trà xanh, Phục linh.
- Trà giảm cân dạng túi lọc: Sơn tra + Trần bì + Hạ khô thảo.
- Cao lỏng hoặc siro: Tăng thải độc, tăng chuyển hóa.
- Ứng dụng công nghệ trong bào chế:
- Cao định chuẩn (standardized extract) giúp bảo đảm hàm lượng hoạt chất.
- Nano hóa hoạt chất như EGCG hoặc Gypenosides => tăng hấp thu tới 3 – 5 lần.
- Phối hợp enzyme tiêu hóa + lợi khuẩn để cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng hiệu quả giảm cân.
- Nghiên cứu lâm sàng:
- Một số nghiên cứu tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam đã chứng minh hiệu quả giảm 2 – 6 kg trong 12 tuần khi sử dụng thảo dược phối hợp.
- Điểm nổi bật là tác dụng kéo dài, ít tái béo, an toàn hơn so với thuốc Tây gây ức chế thần kinh.
THAM VẤN VÀ CẢNH GIÁC:
- Không nên tự ý sử dụng các sản phẩm “đông dược giảm cân cấp tốc” không rõ nguồn gốc.
- Giảm cân quá nhanh (≥1 kg/ tuần) có thể gây rối loạn điện giải, suy nhược, rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt.
- Người bệnh cần được chẩn đoán biện chứng rõ ràng, loại trừ bệnh lý nội tiết hoặc chuyển hóa trước khi can thiệp.
- Đông y có thể là lựa chọn bền vững, nhưng cần kiên trì và kết hợp thay đổi lối sống.
Béo phì không đơn thuần là vấn đề ngoại hình mà là bệnh lý toàn thân phức tạp, cần được tiếp cận theo hệ thống đa chiều. Đông y hiện đại mang lại giải pháp giảm cân an toàn, bền vững, dựa trên lý luận biện chứng luận trị, phối hợp dược liệu truyền thống với khoa học sinh học hiện đại. Cơ chế hoạt chất như EGCG, Gypenosides, Gingerol… đã được chứng minh tác động sinh học rõ rệt trên các con đường AMPK, PPAR, UCP1, mở ra hướng đi triển vọng cho Đông y trong kỷ nguyên cá thể hóa và chứng cứ hóa điều trị.
ĐIỀU TRỊ BÉO PHÌ TOÀN DIỆN TẠI PHÒNG KHÁM VIP – VIMP Y DƯỢC BÁCH PHƯƠNG:
Tại hệ thống phòng khám chuyên sâu VIP – VIMP Y Dược Bách Phương, vấn đề béo phì không chỉ được tiếp cận từ một góc nhìn hình thể, mà được coi là biểu hiện bề ngoài của sự rối loạn sâu bên trong của khí – huyết – tạng phủ. Phương pháp điều trị kết hợp giữa tinh hoa Đông y và chứng cứ khoa học hiện đại theo mô hình “3T – Thân, Tâm, Trí”, cụ thể như sau:
- Thăm khám theo nguyên lý biện chứng cá thể hóa:
- Mỗi người béo phì đều có căn nguyên riêng biệt: người do Tỳ hư thấp trệ, người do Can uất khí trệ, người do Thận dương hư, hoặc kết hợp cả ba.
- Quá trình khám bao gồm: vọng – văn – vấn – thiết, kết hợp đo thành phần cơ thể, đánh giá mỡ nội tạng (Inbody), chỉ số sinh hóa máu, nội tiết, gan – thận – lipid máu.
- Lập phác đồ cá nhân hóa, xác định rõ thời gian – mục tiêu – nguy cơ để bệnh nhân cùng tham gia vào quá trình điều trị.
- Phác đồ Y – Dược Đông y hiện đại kết hợp:
Uống thang thuốc hoặc viên nang Đông y chuẩn hóa:
- Dùng bài thuốc cổ phương gia giảm theo từng thể bệnh như:
- Tỳ hư thấp trệ: Lục quân tử thang gia Sơn tra, Trạch tả.
- Can uất đàm trọc: Tiêu dao tán hợp Nhị trần thang.
- Thận dương hư: Hữu quy hoàn hoặc Bát vị hoàn gia Hoàng kỳ, Phục linh.
- Sử dụng viên nang Đông y có cao định chuẩn EGCG, Giảo cổ lam, Hoàng kỳ, Gừng, Phục linh, đảm bảo kiểm soát mỡ máu, giảm tích mỡ, cải thiện vi tuần hoàn.
Châm cứu – thủy châm – cứu ngải:
- Châm các huyệt: Túc tam lý, Trung quản, Khí hải, Thiên khu, Tam âm giao, Nội quan để điều hòa tiêu hóa, giảm cảm giác đói, khai thông khí trệ.
- Thủy châm hoặc vi tiêm huyệt vị bằng dung dịch sinh học (vitamin B12, tinh chất nghệ nano, carnitine…) hỗ trợ tiêu mỡ cục bộ.
- Cứu ngải trên vùng bụng và huyệt Túc tam lý giúp ôn bổ Tỳ Thận, kích thích sinh nhiệt tự thân.
Xoa bóp – giác hơi – thông kinh lạc giảm mỡ:
- Phương pháp xoa bóp trị liệu sâu vùng bụng – eo – đùi giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm ứ trệ.
- Kết hợp giác hơi hút mỡ cục bộ, thông kinh mạch, hỗ trợ giảm số đo vòng bụng một cách tự nhiên.
- Có thể phối hợp với sóng RF, điện xung vi điểm nếu cần hỗ trợ tăng tiêu mỡ vùng khó giảm.
- Dinh dưỡng và tâm lý liệu pháp điều chỉnh thói quen:
Chế độ ăn Đông y dưỡng Tỳ hóa thấp:
- Thực đơn cá nhân hoá theo nguyên lý “ăn đúng tạng bệnh”, kết hợp dưỡng sinh:
- Cháo Ý dĩ – đậu đỏ – bí đỏ: kiện Tỳ tiêu thấp.
- Canh củ sen – Hoài sơn – hạt sen: bổ Thận kiện Tỳ.
- Tránh thức ăn lạnh, nhiều đường, nhiều dầu mỡ, nước đá.
Tâm lý trị liệu – thiền – dưỡng sinh:
- Hỗ trợ điều trị rối loạn ăn uống do stress, trầm cảm, nhờ liệu pháp thân tâm: thiền hơi thở, thiền ăn chánh niệm.
- Tập khí công dưỡng sinh – thái cực quyền 30 phút mỗi ngày giúp đẩy mạnh chuyển hóa, khai thông kinh lạc và ổn định nội tiết.
- Theo dõi – đánh giá – tái khám định kỳ:
- Mỗi người bệnh được xây dựng hồ sơ cá nhân hóa, theo dõi:
- Mức giảm mỡ nội tạng.
- Thay đổi BMI, tỷ lệ mỡ cơ.
- Điều chỉnh men gan, mỡ máu, huyết áp, glucose.
- Tái khám định kỳ mỗi 15–30 ngày tùy tiến triển và điều chỉnh bài thuốc/thực đơn phù hợp.
- Ưu điểm điều trị tại VIMP Y Dược Bách Phương:
- Không gây mệt mỏi, không gây tiêu chảy mất nước cấp tính như các thuốc giảm cân tây y.
- Hiệu quả bền vững nhờ điều chỉnh gốc rễ chuyển hóa – tiêu hóa – nội tiết.
- Được thực hiện bởi đội ngũ thầy thuốc chuyên sâu YHCT – Y học hiện đại – Dinh dưỡng học.
- Có khoa xét nghiệm và trung tâm kiểm tra chức năng hỗ trợ an toàn điều trị toàn diện.
Điều trị béo phì bằng Đông y hiện đại tại phòng khám VIP – VIMP Y Dược Bách Phương không đơn thuần là “giảm cân”, mà là khôi phục sự quân bình trong cơ thể, cải thiện thể chất và tâm trí một cách khoa học và sâu sắc. Đây là hướng đi phù hợp với người béo phì mạn tính, tái phát nhiều lần, có bệnh lý nền hoặc không phù hợp với thuốc Tây. Đồng thời cũng là giải pháp toàn diện mang tính bền vững, an toàn, đặc biệt trong bối cảnh xã hội hiện đại có quá nhiều áp lực và thói quen sống dễ gây rối loạn chuyển hóa.
Đăng ký tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh Đông Tây y kết hợp tại: https://kcb.yduocbachphuong.com/