“Ảo thanh” là hiện tượng nghe thấy tiếng nói/ âm thanh khi thực tế không có nguồn phát. Nhiều người lo lắng, nhưng đa số trường hợp có thể cải thiện hoặc hết hẳn nếu được đánh giá và điều trị đúng.
Ảo thanh chữa như thế nào? Tùy nguyên nhân, bác sĩ sẽ chọn hướng phù hợp:
- Điều trị nguyên nhân gốc:
- Rối loạn tâm thần (trầm cảm nặng, rối loạn loạn thần, tâm thần phân liệt…): dùng thuốc chuyên khoa + trị liệu tâm lý.
- Mất ngủ, stress kéo dài, lo âu: điều chỉnh giấc ngủ, giảm stress, có thể dùng thuốc ngắn hạn.
- Bệnh lý cơ thể (rối loạn chuyển hóa, nhiễm trùng, tổn thương não, cai rượu/ chất kích thích…): xử trí bệnh nền.
- Thuốc:
- Thuốc chống loạn thần (khi cần).
- Thuốc hỗ trợ giấc ngủ, giảm lo âu.
→ Phải dùng theo chỉ định bác sĩ, không tự ý.
- Tâm lý trị liệu:
- Học cách nhận diện ảo thanh, giảm sợ hãi, tăng kiểm soát.
- Rất hữu ích khi phối hợp với thuốc.
- Lối sống:
- Ngủ đủ, tránh rượu bia/ chất kích thích.
- Giảm stress, tập thở – thiền, vận động đều.
- Không cô lập, có người thân hỗ trợ.
Ảo thanh có hết được không?
- Có: nhiều người hết hoàn toàn khi điều trị sớm.
- Một số trường hợp mạn tính: giảm rõ rệt tần suất và mức độ, sống ổn định, sinh hoạt bình thường.
- Điều quan trọng nhất là không giấu bệnh và đi khám sớm.
Khi nào cần đi khám ngay?
- Ảo thanh ra lệnh, đe dọa, khiến muốn làm hại bản thân/ người khác.
- Kèm mất ngủ nặng, hoang tưởng, thay đổi hành vi rõ.
- Mới xuất hiện sau chấn thương đầu, sốt, dùng/ chai rượu hay thuốc lạ.
- Ảo thanh thường gặp theo “mức độ”:
Nhẹ – thoáng qua:
- Nghe tiếng gọi tên, tiếng thì thầm lúc thiếu ngủ, stress, lo âu.
- Ý thức còn tốt, biết đó là bất thường.
Thường hết hẳn khi ngủ đủ, giảm căng thẳng, không cần thuốc nặng
Trung bình:
- Nghe tiếng nói rõ hơn, lặp lại, gây mệt mỏi – sợ – mất ngủ.
- Có thể kèm trầm buồn, lo âu.
Cần bác sĩ tâm thần: thuốc liều thấp + trị liệu tâm lý → đa số cải thiện tốt.
Nặng:
- Tiếng nói ra lệnh, chê bai, đe dọa.
- Giảm khả năng kiểm soát, nghi ngờ người xung quanh.
Điều trị sớm thì vẫn kiểm soát được, nhưng không nên trì hoãn.
- Vì sao nhiều người chữa khỏi?
- Ảo thanh không phải lúc nào cũng là bệnh nặng.
- Não bộ phản ứng quá tải khi:
- Thiếu ngủ kéo dài.
- Stress – sang chấn tâm lý.
- Rối loạn hoá học não có thể điều chỉnh được.
- Thuốc hiện nay nhẹ hơn, an toàn hơn rất nhiều so với trước.
- Người đang bị ảo thanh nên làm gì NGAY BÂY GIỜ?
NÊN:
- Ngủ đúng giờ, đủ 7–8 tiếng.
- Ghi lại:
- Khi nào nghe?
- Nghe gì?
- Lúc đó tâm trạng ra sao?
- Nói chuyện với 1 người tin cậy.
- Đi khám chuyên khoa (tâm thần/ tâm lý).
KHÔNG NÊN:
- Tự uống thuốc an thần, thuốc ngủ.
- Uống rượu “cho dễ ngủ”.
- Cố gắng chống lại ảo thanh bằng sợ hãi.
- Giấu bệnh vì xấu hổ → làm bệnh nặng hơn.
- Một sự thật rất quan trọng:
Người nhận ra mình đang có ảo thanh và đi hỏi cách chữa → tiên lượng thường TỐT.
Nguy hiểm nhất là không biết mình đang bệnh.
- Góc nhìn nhẹ nhàng hơn (Đạo – Tâm – Y):
- Ảo thanh = tâm trí mệt chứ không phải “mình hỏng”.
- Khi thân an – tâm tĩnh → tiếng sẽ lặng.
- Điều trị là đưa não trở về cân bằng, không phải thay đổi con người.