Triệu chứng đau trong bệnh nhân ung thư và điều trị: Từ khoa học đến chăm sóc thân – tâm – trí”:
- Đau – tiếng nói của cơ thể và nỗi ám ảnh của ung thư:
Đau không chỉ là cảm giác khó chịu đơn thuần, mà còn là tín hiệu sinh học cảnh báo tổn thương hoặc rối loạn trong cơ thể. Với bệnh nhân ung thư, triệu chứng đau thường không đến sớm nhưng lại trở thành một phần không thể tách rời khi bệnh tiến triển. Trong nhiều trường hợp, cơn đau xuất hiện dai dẳng, dữ dội, lan rộng và ảnh hưởng lớn đến tinh thần, chất lượng sống, và cả nhân cách người bệnh.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 70% bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối phải đối mặt với đau mạn tính. Đau không chỉ là triệu chứng, mà còn là một “bệnh thứ hai” cần được điều trị song song với ung thư.
- Ung thư là gì và vì sao lại gây đau?
Ung thư là tình trạng các tế bào phát triển và phân chia không kiểm soát, vượt ra khỏi quy luật sinh học bình thường. Các tế bào này tạo thành khối u ác tính, có khả năng xâm lấn các mô lành xung quanh và di căn đến các cơ quan khác.
Nguyên nhân gây đau trong ung thư bao gồm:
- Do khối u: Khi khối u phát triển lớn, chúng có thể chèn ép lên dây thần kinh, xương, cơ quan nội tạng – gây đau kiểu cơ học.
- Do di căn: Ung thư di căn đến xương, não, gan… tạo ra các ổ tổn thương thứ phát, gây đau liên tục hoặc từng đợt.
- Do điều trị: Hóa trị, xạ trị, phẫu thuật, hoặc các thủ thuật can thiệp có thể làm tổn thương mô, dây thần kinh hoặc gây phản ứng phụ, tạo ra đau cấp tính hoặc mạn tính.
- Do tổn thương thần kinh: Đau thần kinh do tế bào ung thư xâm lấn hệ thần kinh hoặc ảnh hưởng viêm sau điều trị là một trong những loại đau khó điều trị nhất.
- Đặc điểm và phân loại đau trong ung thư:
Đau do ung thư có thể biểu hiện rất đa dạng:
Đặc điểm |
Mô tả |
Cường độ | Đau âm ỉ, đau nhói, đau bỏng rát hoặc dữ dội như dao cắt. |
Thời gian | Liên tục hoặc từng cơn, ngày càng kéo dài. |
Tính chất | Đau thực thể (do tổn thương mô), đau thần kinh (do tổn thương thần kinh), đau hỗn hợp. |
Bệnh nhân có thể cảm thấy:
- Tê rần, kiến bò, cảm giác bỏng rát hoặc buốt như điện giật.
- Cơn đau đi kèm buồn nôn, khó ngủ, suy nhược, trầm cảm.
Việc đánh giá cơn đau là khâu bắt buộc trước điều trị, thường sử dụng thang điểm VAS (Visual Analogue Scale) để xác định mức độ từ 0 (không đau) đến 10 (đau không chịu nổi).
- Mục tiêu điều trị đau trong ung thư:
Không chỉ đơn thuần là làm giảm đau, mục tiêu điều trị của chúng tôi tại phòng khám VIP – VIMP Y Dược Bách Phương là:
- Làm dịu cơn đau thể xác, giảm gánh nặng tinh thần.
- Duy trì khả năng sinh hoạt, vận động, hỗ trợ phục hồi chức năng.
- Tái thiết lập chất lượng sống, hướng tới sự thoải mái về thân – tâm – trí.
- Cùng người bệnh và gia đình kiểm soát nỗi đau, chấp nhận thực tại và vững tâm điều trị.
- Phác đồ điều trị đau: Kết hợp cá thể hóa và chuẩn hóa:
5.1. Nguyên tắc điều trị đau:
- Đánh giá đau định kỳ và liên tục.
- Ưu tiên đường uống, dễ sử dụng và dễ kiểm soát.
- Điều trị đau theo bậc thang giảm đau của WHO, gồm ba bậc cơ bản:
- Bậc 1 (đau nhẹ): Paracetamol, NSAIDs.
- Bậc 2 (đau vừa): Tramadol, Codein, Dihydrocodein.
- Bậc 3 (đau nặng): Morphin, Fentanyl, Oxycodone, Methadone…
5.2. Lưu ý trong dùng thuốc opioid:
- Cần kê đơn cẩn thận, theo dõi sát để phòng ngừa nghiện và tác dụng phụ: táo bón, buồn ngủ, suy hô hấp, lú lẫn…
- Kết hợp thuốc hỗ trợ để giảm liều opioid mà vẫn đạt hiệu quả kiểm soát đau.
- Thuốc hỗ trợ giảm đau: Nền tảng điều trị toàn diện:
Các nhóm thuốc bổ trợ giúp kiểm soát đau thần kinh, giảm triệu chứng phụ và nâng đỡ thể trạng:
Nhóm thuốc |
Mục tiêu |
Ví dụ |
Chống trầm cảm | Giảm đau thần kinh, cải thiện giấc ngủ | Amitriptyline, Imipramine |
Chống co giật | Giảm đau kiểu thần kinh | Carbamazepine |
Gây tê tại chỗ | Phong bế dẫn truyền thần kinh | Lidocain |
Corticosteroid | Chống viêm, giảm phù nề, tăng cảm giác ngon miệng | Dexamethasone |
- Phương pháp hỗ trợ không dùng thuốc: Tại phòng khám VIP – VIMP Y Dược Bách Phương, các phương pháp kết hợp Đông – Tây y được áp dụng song song, gồm:
- Xung điện trị liệu: TENS giúp điều hòa dẫn truyền thần kinh.
- Phong bế thần kinh – tủy ngoài màng cứng: Khi đau không kiểm soát bằng thuốc.
- Châm cứu, xoa bóp bấm huyệt: Giúp điều hòa khí huyết, giảm đau tự nhiên, cải thiện giấc ngủ và tiêu hóa.
- Liệu pháp tâm lý, thiền, thôi miên: Góp phần giảm nhận thức về đau, củng cố tinh thần và tăng hiệu quả điều trị.
- Tầm quan trọng của tầm soát – phòng ngừa – chủ động điều trị:
- Ung thư là bệnh âm thầm, diễn biến nhanh. Đến khi đau xuất hiện, thường là bệnh đã bước vào giai đoạn muộn.
- Việc khám sức khỏe định kỳ, tầm soát sớm ung thư có thể cứu sống bạn hoặc người thân khỏi nỗi đau thể xác và tinh thần dai dẳng.
- Khi đã mắc ung thư, đừng coi thường triệu chứng đau. Hãy chia sẻ với bác sĩ, bởi cơn đau có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng cách, kịp thời và toàn diện.
*****
Kiểm soát đau – Giành lại phẩm giá cho người bệnh
Tại VIMP Y Dược Bách Phương, chúng tôi xem điều trị đau là quyền con người, không chỉ là một khía cạnh kỹ thuật y khoa. Mỗi bệnh nhân ung thư xứng đáng được sống những ngày ý nghĩa, thoải mái nhất có thể – dù chỉ là một ngày, một giờ hay một phút cuối cùng.
Nếu bạn hoặc người thân đang đối diện với cơn đau do ung thư, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ, đội ngũ điều trị chuyên sâu. Đó không chỉ là điều trị y học – mà là cách chúng ta giữ gìn phẩm giá con người đến phút cuối cùng.
Phòng khám VIP – VIMP Y Dược Bách Phương: Tư vấn – Điều trị đau mạn tính – Hỗ trợ chăm sóc cuối đời với phương pháp kết hợp Đông – Tây y.
Đau không phải là định mệnh. Bạn có thể kiểm soát nó – cùng chúng tôi.
BAN LÂM SÀNG VIỆN Y DƯỢC VIỆT.
Đăng ký tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh Đông Tây y kết hợp tại: https://kcb.yduocbachphuong.com/