Những yếu tố kích hoạt tế bào ung thư và các phương pháp ngăn chặn sự xuất hiện của tế bào ung thư, viết theo hướng khoa học phổ thông – y học hiện đại – y học cổ truyền, phù hợp cho tuyên truyền sức khoẻ cộng đồng cũng như ứng dụng tại các phòng khám như VIP – VIMP Y Dược Bách Phương.
NHỮNG YẾU TỐ KÍCH HOẠT TẾ BÀO UNG THƯ:
Tế bào ung thư không tự nhiên mà hình thành. Chúng là kết quả của tích lũy đột biến di truyền và rối loạn điều hoà tế bào, dưới tác động của nhiều yếu tố nguy cơ. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân chính kích hoạt sự xuất hiện của tế bào ung thư:
- Yếu tố di truyền và đột biến gen:
- Có khoảng 5–10% ca ung thư do di truyền gen lỗi từ cha mẹ, điển hình là gen BRCA1/BRCA2 (ung thư vú, buồng trứng), gen TP53 (nhiều loại ung thư).
- Tuy nhiên, phần lớn các đột biến sinh ung là do tích lũy dần dần qua thời gian, dưới tác động của môi trường hoặc lối sống.
- Các đột biến này làm rối loạn:
- Quá trình phân bào.
- Cơ chế chết tế bào theo chương trình (apoptosis).
- Khả năng sửa lỗi DNA.
- Yếu tố môi trường độc hại:
- Chất gây ung thư (Carcinogens): Bao gồm hóa chất công nghiệp (Asbestos, Benzen, Formaldehyde), khói thuốc lá, khí thải, thuốc trừ sâu.
- Bức xạ ion hóa: Tia X, tia gamma, tia cực tím (UV).
- Ô nhiễm không khí và nước: Bao gồm hạt PM2.5, kim loại nặng (thủy ngân, chì, arsen), Dioxin, chất thải nhựa.
- Thực phẩm ô nhiễm: Chất bảo quản Nitrate, phụ gia nhân tạo, dầu chiên đi chiên lại, thực phẩm mốc chứa Aflatoxin.
- Virus và vi sinh vật gây ung thư:
- HPV (Human Papilloma Virus): Ung thư cổ tử cung, hậu môn, vòm họng.
- HBV và HCV: Ung thư gan.
- Helicobacter pylori: Ung thư dạ dày.
- EBV (Epstein-Barr Virus): Ung thư vòm họng, lympho.
- Rối loạn nội môi và viêm mạn tính:
- Tình trạng viêm kéo dài, như viêm gan mạn, viêm loét đại tràng, viêm dạ dày, tạo môi trường thuận lợi cho đột biến tế bào.
- Rối loạn hormone: Cường Estrogen không kiểm soát là yếu tố nguy cơ ung thư vú và tử cung.
- Rối loạn chuyển hóa và oxy hóa: Tình trạng stress oxy hóa cao (ROS) làm tổn thương DNA, thúc đẩy sinh ung.
- Lối sống hiện đại gây rối loạn sinh học:
- Thiếu vận động, béo phì, tích mỡ nội tạng – liên quan ung thư đại tràng, nội mạc tử cung.
- Ngủ không đủ giấc, rối loạn nhịp sinh học – phá vỡ hoạt động miễn dịch và cơ chế sửa lỗi tế bào.
- Ăn uống không cân bằng, nhiều đường, nhiều thịt đỏ, ít rau xanh.
- Stress kéo dài: Làm suy giảm miễn dịch và thúc đẩy nội tiết tố có hại.
- Suy giảm hệ miễn dịch:
- Miễn dịch là “bộ lọc tự nhiên” giúp tiêu diệt các tế bào đột biến.
- Khi hệ miễn dịch yếu, các tế bào tổn thương có thể vượt qua cơ chế kiểm soát và sinh ung.
PHƯƠNG PHÁP NGĂN CHẶN SỰ XUẤT HIỆN CỦA TẾ BÀO UNG THƯ:
Ngăn ngừa từ gốc bằng lối sống khoa học:
Dinh dưỡng chống ung thư:
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, thực phẩm nướng cháy, thức ăn nhanh.
- Ưu tiên các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: nghệ, gừng, tỏi, trà xanh, cà chua, bông cải xanh.
Vận động đều đặn:
- Tối thiểu 150 phút/ tuần vận động mức trung bình (đi bộ nhanh, yoga).
- Giảm mỡ thừa, cải thiện chuyển hóa và điều hòa hormone.
Ngủ đủ – kiểm soát stress:
- Ngủ 7 – 8 tiếng/ ngày, đúng giờ.
- Thiền, hít thở sâu, thể thao để kiểm soát căng thẳng.
Tránh xa các yếu tố nguy cơ:
- Không hút thuốc lá – kể cả thuốc lá điện tử.
- Hạn chế rượu bia, đặc biệt đối với người có yếu tố di truyền ung thư.
- Tránh tiếp xúc lâu dài với chất độc công nghiệp, môi trường ô nhiễm.
- Kiểm tra chất lượng thực phẩm, tránh đồ ăn mốc, thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Tiêm phòng và điều trị nhiễm trùng mạn tính:
- Tiêm vaccine ngừa HPV, HBV.
- Tầm soát và điều trị triệt để H. pylori (vi khuẩn làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày), viêm gan virus.
- Không để tình trạng viêm kéo dài không kiểm soát.
Tầm soát và phát hiện sớm:
- Khám sức khoẻ định kỳ (đặc biệt sau 40 tuổi).
- Làm xét nghiệm sàng lọc phù hợp theo tuổi, giới và tiền sử gia đình:
- Tầm soát ung thư cổ tử cung (PAP test, HPV test).
- Nội soi dạ dày, đại tràng.
- Siêu âm vú hoặc nhũ ảnh.
- Xét nghiệm máu tìm dấu ấn sinh học (AFP, PSA, CEA,…).
Ứng dụng Đông y phòng bệnh: Bổ chính – khu tà:
Trong triết lý y học cổ truyền, ung thư là biểu hiện cuối cùng của tà khí xâm nhập kết hợp với chính khí suy yếu. Vì vậy, mục tiêu quan trọng là bồi bổ chính khí (Tâm, Tỳ, Thận) và trừ tà khí (thấp nhiệt, đàm, ứ, độc).
Các phương pháp Đông y phòng ngừa:
- Dưỡng Tỳ vị để nâng cao chính khí (thực dưỡng, Sâm, Hoàng kỳ, Linh chi).
- Khu ứ – thanh nhiệt – tiêu độc bằng thảo dược như Bán chi liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Xạ đen (theo chỉ định chuyên gia).
- Châm cứu, dưỡng sinh, khí công: giúp điều hòa khí huyết, tăng sức đề kháng tự nhiên.
- Thải độc định kỳ: uống thảo dược hỗ trợ gan, ruột theo chỉ dẫn y học cổ truyền – phù hợp cơ địa từng người.
Tế bào ung thư không bỗng dưng xuất hiện. Chúng là kết quả của một quá trình âm thầm tích tụ sai lầm trong hoạt động tế bào, dưới ảnh hưởng của môi trường, lối sống và hệ miễn dịch. Việc ngăn ngừa sự xuất hiện của chúng đòi hỏi một lối sống toàn diện, tích hợp giữa khoa học hiện đại và y học truyền thống.
Tại phòng khám VIP – VIMP Y Dược Bách Phương, người dân có thể được:
- Tư vấn chuyên sâu về các yếu tố nguy cơ ung thư cá nhân.
- Tầm soát sớm kết hợp Đông – Tây y.
- Áp dụng các liệu pháp bồi bổ chính khí, nâng sức đề kháng tự nhiên và phục hồi cân bằng nội môi tế bào.
Đăng ký tư vấn sức khỏe, khám chữa bệnh Đông Tây y kết hợp tại: https://kcb.yduocbachphuong.com/