Viêm mũi xoang dị ứng là một bệnh lý miễn dịch phổ biến, thường xuyên gây ra các triệu chứng như hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ngứa mũi, đau nhức vùng xoang. Theo quan điểm Đông y hiện đại, viêm mũi xoang dị ứng liên quan mật thiết đến rối loạn hệ miễn dịch và sự phản ứng quá mức của thân thể đối với tác nhân kích thích. Viêm mũi xoang dị ứng là tình trạng viêm nhiễm tại niêm mạc mũi và xoang do phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch đối với các yếu tố kích thích từ môi trường như bụi, phấn hoa, lông thú, nấm mốc. Các triệu chứng bao gồm ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, ngứa mũi, đau nhức xoang và có khi kèm theo nhức đầu.
Đông y và Tây y đều có những phương pháp điều trị riêng, nhưng việc kết hợp hai hướng tiếp cận này có thể giúp tăng hiệu quả điều trị, giảm tác dụng phụ và hạn chế nguy cơ tái phát.
Tây y tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và hạn chế phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch, bao gồm:
- Thuốc kháng histamine: Giảm triệu chứng ngứa mũi, chảy nước mũi.
- Corticoid xịt mũi: Giúp giảm viêm, phù nề niêm mạc.
- Thuốc kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn thứ phát): Giúp loại bỏ vi khuẩn gây viêm nhiễm.
- Liệu pháp miễn dịch: Tiêm dịch chiết dị nguyên để giảm nhạy cảm hệ miễn dịch.
Điều trị viêm mũi xoang dị ứng:
Trong Đông y, viêm mũi xoang dị ứng thuộc phạm trù “tỵ tỵ” và có liên quan đến các tạng Phế, Tâm, Can. Nguyên nhân thường do phong hàn, phong nhiệt, hoặc tà ẩn lâu ngày làm suy yếu chức năng của phế và tỳ.
- Dụng thuốc: Dùng các vị thuốc như Tân di hoa, Tế tân, Bạch chỉ, Xà tiền tử, Hoàng cầm giúp thanh nhiệt, giải độc, bình can.
- Xông hơi: Sử dụng tinh dầu kinh giới, tràm, bạc hà giúp làm thông thoáng đường thở.
- Châm cứu: Kích thích huyệt Nghinh hương, Hợp cốc, Phế du giúp tăng cường chức năng phế, giảm cơn dị ứng.
Việc kết hợp hai nền y học mang lại hiệu quả toàn diện:
- Kích thích miễn dịch tự nhiên: Đông y hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, trong khi Tây y giảm triệu chứng nhanh chóng.
- Giảm nguy cơ tái phát: Sử dụng thuốc Tây y trong giai đoạn cấp tính kết hợp Đông y để điều hòa cơ thể, ngăn ngừa tái phát.
- Hỗ trợ điều trị tận gốc: Tây y giúp loại bỏ tác nhân gây viêm nhiễm cấp tính, trong khi Đông y điều chỉnh tạng phủ, làm cơ thể thích nghi tốt hơn với môi trường.
Đông dược hiện đại:
Trong Đông y hiện đại, việc tinh chiết và chuẩn hóa các hoạt chất từ thảo dược giúp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm tác dụng phụ và tối ưu hóa khả năng hấp thu. Dưới đây là một số hoạt chất chính được sử dụng trong điều trị viêm mũi xoang dị ứng, dị ứng thực phẩm, môi trường và bệnh lý da liễu như mày đay, chàm tiếp xúc.
- Hoạt chất kháng dị ứng và điều hòa miễn dịch
- Luteolin (Chiết xuất từ Hoàng cầm, Cúc hoa): Ức chế phản ứng dị ứng qua cơ chế ức chế histamine và giảm sản xuất cytokine gây viêm.
- Quercetin (Chiết xuất từ Hành tây, Xuyên tâm liên): Ổn định tế bào mast, giảm giải phóng histamine và cải thiện khả năng chống oxy hóa của cơ thể.
- Beta-glucan (Chiết xuất từ Đông trùng hạ thảo, Linh chi): Điều hòa miễn dịch, giảm phản ứng quá mẫn với dị nguyên.
- Hoạt chất kháng viêm, giảm tiết dịch viêm trong viêm mũi xoang dị ứng
- Berberin (Chiết xuất từ Hoàng liên, Hoàng bá): Kháng khuẩn, kháng viêm mạnh, hỗ trợ giảm phù nề niêm mạc mũi.
- Curcumin (Chiết xuất từ Nghệ vàng): Ức chế viêm, bảo vệ niêm mạc xoang mũi khỏi tổn thương do viêm mạn tính.
- Andrographolide (Chiết xuất từ Xuyên tâm liên): Kháng viêm, giảm sự quá mẫn của niêm mạc hô hấp với dị nguyên.
- Hoạt chất hỗ trợ giải độc, tăng cường chức năng gan, thận trong dị ứng thực phẩm, môi trường
- Silymarin (Chiết xuất từ Kế sữa): Bảo vệ gan, hỗ trợ thải độc và giảm phản ứng dị ứng do suy yếu chức năng gan.
- Diosmin – Hesperidin (Chiết xuất từ Vỏ cam, Chanh): Tăng cường lưu thông máu, giảm ứ trệ dịch viêm, cải thiện viêm da dị ứng.
- Hoạt chất điều trị mày đay, chàm tiếp xúc
- Epigallocatechin gallate (EGCG) (Chiết xuất từ Trà xanh): Giảm viêm, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây kích ứng da.
- Glycyrrhizin (Chiết xuất từ Cam thảo): Chống viêm, giảm kích ứng da do dị ứng.
- Centelloside (Chiết xuất từ Rau má): Thúc đẩy phục hồi da, giảm viêm và chống oxy hóa.
Nhờ công nghệ chiết xuất hiện đại, các hoạt chất này được tối ưu hóa về độ tinh khiết và sinh khả dụng, giúp nâng cao hiệu quả trong điều trị dị ứng và viêm mũi xoang mà không gây tác dụng phụ không mong muốn. Sự kết hợp giữa Đông y và Tây y trong điều trị viêm mũi xoang dị ứng không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn điều hòa miễn dịch, nâng cao thể trạng và ngăn ngừa tái phát. Đây là hướng tiếp cận hiệu quả, an toàn và bền vững cho người bệnh, nhất là trong bối cảnh môi trường ô nhiễm và khí hậu thay đổi ngày càng phức tạp.
(Thầy thuốc Ưu tú BS chuyên khoa I YHCT – ĐẶNG THỊ PHƯƠNG THẢO).
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN SỨC KHỎE, KHÁM CHỮA BỆNH ĐÔNG TÂY Y KẾT HỢP TẠI: https://kcb.yduocbachphuong.com/